In Dubai kunnen criminelen niet meer rustig zitten (Deel 2)

“De juridische constructies zijn vaak complex. Het kost tijd om zicht te krijgen op wie de echte eigenaar is, laat staan om het criminele geld in beslag te nemen.” 

“Nederland is een land van papieren afspraken. Wij denken al snel: als het verdrag er eenmaal is, komt het wel goed. Maar in veel landen werkt het niet zo.” 

Ambitie: geen piek maar een trend

Lessen voor in andere landen

Een inspanning van velen

Geen safe haven meer

Workshop cryptovaluta

Geldstromen in het vizier

Wetgeving witwassen aangescherpt

De veranderende ambities van de Emiraten

Diplomatie met een juridische insteek

De recente reeks uitleveringen ziet de liaison-magistraat dan ook niet als een piek, maar als het
begin van een structurele trend. “Ik ga ervan uit dat dit geen eenmalige uitschieter is, maar de nieuwe realiteit”, zegt hij. Zijn streven is dat elk Nederlands verzoek in de VAE voortaan voorspelbaar en betrouwbaar wordt behandeld. “We willen niet dat uitlevering afhangt van toevalligheden of
iemands persoonlijke inzet, maar dat het een vanzelfsprekend onderdeel wordt van een volwassen samenwerking tussen twee landen. Daarnaast willen we niet alleen criminelen terughalen, maar
ook hun geldstromen aanpakken. De gouden kooi is open, maar het ‘goud‘ zelf moet ook weg
bij de criminelen.”

Wat kunnen we hiervan leren voor wat betreft vergelijkbare uitdagingen en samenwerkingen in andere landen? Volgens de liaison-magistraat vooral dat internationale rechtshulp om meer vraagt dan juridische kennis alléén. “Nederland is een land van papieren afspraken. Wij denken al snel: als het verdrag er eenmaal is, komt het wel goed. Maar in veel landen werkt het niet zo. Je moet elkaar leren kennen, elkaars tempo respecteren, investeren in de relatie.”

Tot slot benadrukt hij dat het succes niet aan één persoon te danken is. “De verdragen zijn het resultaat van jaren werk. Van de mensen bij de directie Wetgeving van JenV, AIRS, de politie die hier al jaren eeen politieliaison heeft geplaatst, het LIRC, van diplomaten en van het Landelijk Parket. Wat ik doe, bouwt daarop voort. Het is een keten waarin iedereen zijn deel levert. De VAE merkt dat we als één team vanuit Nederland investeren in de relatie en dat heeft effect.”

De verbeterde samenwerking heeft ook een ander effect. Steeds vaker nemen verdachten zelf contact op met Nederlandse advocaten om afspraken te maken over hun terugkeer. “Ze zien dat hun safe haven verdwijnt”, zegt hij. “En dat ze beter zelf kunnen terugkomen dan wachten tot ze worden opgepakt.”

Voor het Nederlandse Openbaar Ministerie is dat een comfortabele positie. “Als iemand zelf aanklopt, kan terugkeer naar Nederland en de strafzaak sneller gaan. Maar zodra de VAE iemand aanhoudt, wachten wij rustig af tot diegene op het vliegtuig wordt gezet. Dat vertrouwen hebben we inmiddels.”

Een concreet voorbeeld van die samenwerking is een tweedaagse workshop over het bestrijden van witwassen via cryptovaluta, die de Nederlandse FIOD en het Openbaar Ministerie afgelopen zomer in de VAE gaven. “Nederland behoort op het gebied van de bestrijding hiervan tot de wereldtop”, zegt hij. “Door onze kennis te delen, helpen we de VAE vooruit en vergroten we tegelijk de kans op succesvolle internationale onderzoeken.”

Toch blijven er ook uitdagingen. Want naast personen gaan ook geldstromen richting de VAE en
die zijn vaak goed verhuld. “We zien crimineel vermogen dat wordt geïnvesteerd in vastgoed of bedrijven,” vertelt hij. “De juridische constructies zijn vaak complex. Het kost tijd om zicht te krijgen op wie de echte eigenaar is, laat staan om het criminele geld in beslag te nemen.” De VAE beschikt inmiddels over federale wetgeving om vermogen in beslag te nemen, maar de praktijk is nog in ontwikkeling. “Ze hebben de regels op orde, maar nog niet alle ervaring om dit internationaal toe te passen. Dat bouwen we samen op.”

De VAE hebben de afgelopen jaren hun wetgeving aangescherpt tegen witwassen en terrorisme-financiering. Dat bleef niet onopgemerkt: zowel de Financial Action Task Force (FATF) als de Europese Commissie haalde het land recent van hun lijsten van risicolanden. “Dat is een erkenning van de stappen die ze hebben gezet” zegt hij. “En het maakt onze samenwerking makkelijker, omdat het veel kou uit de lucht haalt.”

Het succes van de uitleveringen staat niet los van bredere ontwikkelingen in de VAE zelf. De VAE willen zich internationaal profileren als betrouwbare financiële en geopolitieke partner. “Hun ambitie is om met Dubai als boegbeeld de Capitol of Capital te worden; de hoofdstad van het kapitaal”, zegt de liaison-magistraat. “Daar past geen reputatie bij als toevluchtsoord voor criminelen of hun geld.”

De liaison-magistraat beschrijft zijn werk als ‘een combinatie van officier van justitie en halve diplomaat’. “In de Arabische wereld draait veel om persoonlijke relaties. Je bereikt niet genoeg met alleen een formeel verzoek. Je moet investeren in contacten, begrip tonen voor de cultuur, respect hebben voor de hiërarchie. Alleen dan kom je samen vooruit.”

Dat persoonlijke vertrouwen heeft geholpen om vastgelopen complexe dossiers weer in beweging te krijgen. Nederland is inmiddels een van de weinige landen met een vaste liaison-magistraat in de VAE. Alleen Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk gingen Nederland voor. “Dit wordt gezien als een blijk van vertrouwen”, zegt hij. “En ze stellen het op prijs dat Nederland fors investeert in de samenwerking. Daarom is het ook zo belangrijk dat er al langer een politieliaison geplaatst is in de VAE. Politie en justitie zijn in de VAE gescheiden werelden, het is dus belangrijk om in beide werelden voet aan de grond te krijgen.”

Rechtstreeks contact

Sinds zijn plaatsing is dat vertrouwen zichtbaar gegroeid. Waar uitleveringen ooit uitzonderlijk waren (Ridouan Taghi werd in 2019 nog uitgezet, niet uitgeleverd), is dat nu anders. In 2024 werden drie personen aan Nederland overgedragen, in 2025 al negen. Onder hen onder anderen Faisal T., de zoon van Ridouan Taghi, en de bekende Nederlandse voetballer Quincy Promes, veroordeeld voor drugssmokkel en mishandeling. “Vroeger was de rechtshulp soms voor ons een black box”, zegt de liaison-magistraat. “We dienden verzoeken in en hoorden vaak maandenlang niets. Nu hebben we rechtstreeks contact met de juiste autoriteiten. We weten hoe de procedures lopen en kunnen erop vertrouwen dat ze worden uitgevoerd.”

Achter het succes van de verbeterde rechtshulprelatie gaat intensief diplomatiek en justitieel werk schuil. Niet alleen op papier, maar ook in de praktijk. Een cruciale schakel daarin is de liaison-magistraat die sinds begin 2025 vanuit de VAE werkt. Zijn missie is helder: de verdragen in de praktijk laten werken.

“Papier is belangrijk, maar zonder overleg, wederzijds begrip en lokale aanwezigheid blijven de echt grote successen uit”, zegt hij. “Mijn taak is ervoor te zorgen dat de afspraken ook echt effect hebben.” De verdragen vormen de juridische basis, maar om ze tot leven te brengen was meer nodig dan wat handtekeningen en stempels. “Je moet weten bij wie je terecht kunt, hoe een verzoek correct wordt ingediend en wat de lokale juridische werkelijkheid is”, vertelt de liaison-magistraat. “In zo’n land bouw je eerst stap voor stap vertrouwen op. Pas later volgen de resultaten.”